Pak Paidi kagungan masalah ingkang perlu dirahasiaken. Pak Paidi criyos dateng Pak Paimun ngenani masalah punika. Ngerti-ngerti wonten tiyang senes ingkang ngertos masalah punika. Tiyang punika sanjang menawi ingkang criyos inggih Pak Paimun. Pak Paidi mbatin, yen Pak Paimun boten saged nyimpen wewadine.
2) Arep jamure emoh watange = gelem kepenake ora gelem rekasane
Bu Juminten maringi tugas marang murid-muride. Tugas punika digarap kelompok. Rani, Novi, lan Fiya sak kelompok. Cah papat punika nggarap tugas punika dinten Selasa ing daleme Novi. Ananging, Rani boten purun nggarap tugas punika. Rani nyuwun jenenge dicathet ing laporan tugas punika. Rani purun ntuk biji apik, ananging boten purun rekasa.
3) Anak molah bapa kepradah = wong tuwa melu repot amarga tumindake anake
Bapake Arga ditimbali guru BP ing sekolahan. Amarga Arga kerep boten mlebet sekolah tanpa ijin. Arga ditangleti mendel mawon. Saksampune dipeksa marang gurune, Arga kanda yen dheweke pancen mbolos sekolah. Gurune ngendikan yen pisan malih Arga mbolos sekolah bakal diwedalake. Bapake Arga susah bareng mireng ngendikane Guru BP punika.
4) Mbarung sinang = nyela-nyela wong guneman
Selasa sore, bapak-bapak ing RT 08 rapat ing bale desa. Pak Karto nembe guneman ngenani pendapate, ananging Pak Catur banjur ngendikan yen boten setuju marang pendapate Pak Karto.
5) Car-cor kaya kurang janganan =ngomong ceplas-ceplos ora dipikir dhisik
Dinten Setu, murid-murid SMP 3 mlebet sekolah, ananging ngagem klambi bebas. Amarga dinten punika taksih prei. Murid-murid didhawuhi resik-resik sekolahan. Rani, Novi, lan Fiya resik-resik kelase dhewe. Di sambi nyapu, cah tiga punika guneman. Sakpunika, Rani ngomong yen klambi sing dinggo Fiya punika sampun boten model. Fiya banjur medal saking kelas lan wangsul. Fiya isin, Rani ewuh dhewe. Rani boten sengaja ngomong punika, pancen anggone ngomong boten dipikir dhisik.
6) Cedhak celeng boloten = cedhak karo wong ala bakal katut ala
Jamilah wektu kelas 1 bocahe meneng tur pinter. Munggah kelas 2, kanca-kancane uga owah. Jamilah entuk kanca sakjejer ingkang nakal, lan boten pinter. Suwe-suwe, Jamilah dadi kakean omong lan bijine medun.
7) Cecak nguntal elo = gegayuhan kang ora jumbuh karo kahanane
Kawit cilik, Made kagungan gegayuhan dadi pilot. Made punika bocah pinter. Ananging, wonten perkara ingkang ngalang-alangi cita-citane Made punika. Astane Made boten sempurna kawit lair. Mulane, Made boten saged mujudake gegayuhane punika.
8) Cengkir kethindihan kiring = wong lanang didhisiki rabi dening adhine
Surya kagungan adhi asmane Putra. Surya dereng rabi. Ananging, enjing-enjing, adhine, Putra, arep rabi dhisik, ndhisiki kangane.
9) Derman golek momongan = wong wis akeh kewajibane isih golek gawean kang ngimbuhi ribed
Pak Tukul nyambut damel dados guru. Pak Tukul inggih ternak ayam ing daleme. Ananging, saben sore Pak Tukul ugi dodol roti keliling ing desane. Gaweane sampun tiga, nanging Pak Tukul taksih pados gawean liyane.
10) Desa mawa cara negara mawa tata = saben panggonan duwe tata cara dhewe-dhewe
Ing sekolahane Arga, saben bocah kedah ngresiki kelase. Ngresiki kelas punika miturut dinten pikete. Arga piket dinten Setu. Ing sekolahan, Arga sregep ngresiki kelase. Ananging, ing daleme dhewe Arga boten nate resik-resik. Arga punika putrane tiyang sugih. Pembantune inggih kathah. Tata carane ing daleme Arga lan ing sekolahane Arga punika benten.
11) Durung ilang pupuk lempuyange = dianggep isih kaya bocah cilik
Taun niki, Aliya mlebet SMP. Sanajan sampun SMP, polahe Aliya punika taksih kados bocah SD. Senenge playon. Mula Aliya dianggep taksih kados bocah cilik.
12) Durung pecus keselak betus = durung sembada wis duwe kekarepan neka-neka
Gina taksih kelas 2 SMP. Ananging, Gina sampun remen dandan kados cah gedhe. Klambi-klambine punika inggih sampun kados cah gedhe. Rupane Gina inggih ugi kados cah gedhe. Sanajan mangkono, polahe ugi kados cah gedhe.
13) Gliyak-gliyak tumindak, sareh pikoleh = senajan alon-alon anggone tumindak nanging bisa kelakon
Darsih kepingin tumbas MP3. ananging bapak ibuke boten saged numbasake, amargi kathah kaperluan sing luwih penting. Darsih sampun niat badhe tumbas MP3 punika. Saben dinten Darsih nyelengi. Sekedhik-sekedhik, nanging rutin. Sawetara setengah taun, arta sing dicelengi Darsih sampun kathah lan cekap kagem tumbas MP3 punika. Bapak lan ibuke bangga, amargi Darsih saged tumbas MP3 punika piyambak.
14) Kaya banyu karo lenga = paseduluran kang ora bisa rukun
Nita lan Dika punika kakang adhi. Nita lan Dika punika boten nate rukun. Yen ketemu, mesti pada padu. Sanajan Dika punika luwih tuwa, boten purun ngalah.
15) Lambe satumang kari semerang = menehi pitutur nganti kesel, ora digubris
Saben dina, ibuke Sonia nuturi Sonia supaya sregep